Opiera się na podstawie tradycyjnego pomiaru ciśnienia w gabinetach lekarskich. Nadciśnienie można rozpoznać, jeżeli przynajmniej podczas dwóch osobnych wizyt średnia wartość ciśnienia wynosiła 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 90 mmHg dla rozkurczowego.
Potwierdzenie diagnozy można uzyskać także na podstawie pomiarów ciśnienia wykonanych przez pacjenta w domu lub na podstawie 24 godzinnego monitorowania ciśnienia.
Dokładny wywiad i badanie lekarskie pozwalają zorientować się, jakie czynniki ryzyka chorób układu krążenia występują u pacjenta i zaplanować dalsze badania diagnostyczne. Monitorowanie 24 godzinne z uwagi na wysoki koszt wykonuje się tylko na zlecenie lekarza, w przypadku szczególnych wskazań.
Zaletą badania jest wykonywanie pomiaru ciśnienia podczas codziennej aktywności. Pozwala ocenić profil ciśnienia – czyli jak ciśnienie zachowuje się w różnych porach doby np. podczas snu.
Badania wykonywane przy podejrzeniu nadciśnienia tętniczego mają na celu:
- ocenę funkcjonowania poszczególnych narządów i poszukiwania skrytych zmian w narządach świadczących o obecności nadciśnienia
- wykluczenie lub potwierdzenie zmian w narządach przemawiających za obecnością nadciśnienia wtórnego
- określenie jakie inne czynniki ryzyka i zaburzenia metaboliczne współwystępują z nadciśnieniem
Ponadto wykonuje się też morfologię krwi, badanie glukozy na czczo, cholesterol i trójglicerydy, elektrolity, kreatynina i kwas moczowy.